Stroomgeleidend verlijmen
Regelmatig worden er bij onze afdeling Technische Adviezen vragen gesteld over stroomgeleidende toepassingen. Zoals wanneer dient vloerbedekking stroomgeleidend te worden geïnstalleerd? Is een stroomgeleidende lijm persé nodig onder een geleidende vloerbedekking? Wat is het verschil tussen anti-statisch en stroomgeleidend? Waarom een geleidende voorstrijklaag toepassen? Dient er altijd koperband aangebracht te worden? etc. Elke keer blijkt weer dat er over deze materie veel onduidelijkheden en misverstanden zijn.
Statische elektriciteit
Alleen al door het lopen over een vloerbedekking kan er tussen de schoenzool en de vloer een potentiaal ontstaan met spanningen van 1.500 tot 35.000 volt. Als de vloerafwerking vinyl is, kunnen er spanningen van 200 tot 12.000 volt ontstaan. Vanaf 3.000 volt is bij het beetpakken van geaarde oppervlakken een statische ontlading waarneembaar. Deze ontlading heeft u wellicht is op verschillende manieren ervaren:
- aan de armleuning van een kunststof tuinstoel
- bij het kammen van droog haar
- bij het uittrekken van kleding van kunstvezels
- aan het portier van de auto.
Wat u voelt is de neutralisering van de oplading.
Onze omgeving bestaat in het algemeen uit elektrisch neutrale materialen. De neutralen atomen, respectievelijk moleculen, bestaat uit positief geladen kernen met daaromheen negatief geladen elektronen. Deze materialen kunnen door bestraling, verwarming, wrijving en aanraking, elektrisch geladen worden, doordat de ladingsdragers (elektronen) verwijderd of toegevoegd worden.
De mate van lading wordt beïnvloed door
- temperatuur en relatieve luchtvochtigheid
- grootte van aanrakingsoppervlak
- intensiteit van aanraking
- wrijving en wrijvingscoëfficiënt
- druk en verblijftijd
- soort materiaal
Bij het lopen op tapijt kan er een oplading plaatsvinden van personen d.m.v. kleding en/of schoenen. Voorbeelden hiervan zijn:
- de ontlading bij het aanraken van een deurkruk, bij het verlaten van een met tapijt bekleedde ruimte.
- een onderrok die aan de benen kleeft.
In het algemeen wordt de elektrische geleidbaarheid van textielvezels sterk beïnvloed door het vochtgehalte en daarmee door de relatieve luchtvochtigheid van de omgeving. Bij de in Nederland geldende relatieve luchtvochtigheid van 50-60% is de geleidbaarheid van het vezelmateriaal voldoende om storende elektrostatische opladingen te vermijden. Bij een lagere luchtvochtigheid zal er wel oplading ontstaan.
Anti-statisch en geleidend
In de markt praat men over geleidende en anti-statische verlijmingen alsof dit verschillend is. De verwarring wordt veroorzaakt door verlijming van anti-statische vloerbedekkingen met of zonder een geleidende lijm. Om elektrostatische oplading te voorkomen en/of af te voeren is geleiding en aansluiting op het aardcontact noodzakelijk. De lijmen hebben een lagere weerstand dan de vloerbedekkingen, wat als gevolg heeft dat een succesvolle geleidende installering door een juiste keuze van de vloerbedekking wordt bepaald.
Metingen in de praktijk
De metingen vinden plaats volgens de Europmese norm NEN-EN 100015/1 (Bescherming van elektrostatische gevoelige elementen). Hierbij wordt ongeveer per 10 m² vloeroppervlak een meting verricht d.m.v. het plaatsen van een elektrode op de vloerbedekking die wordt verzwaard met een 2 kg gewicht. Een tweede elektroden wordt aangesloten op een aardcontact. Over de elektroden wordt een spanning van respectievelijk 100 en 500 volt gezet, waarna de weerstand wordt afgelezen.
Wanneer een geleidende installering?
1. Bij ruimten waar explosieve dampen of explosieve stoffen aanwezig zijn.
Vereiste aardgeleidingsweerstand explosieve dampen < 108 ohm.
Vereiste aardgeleidingsweerstand explosieve stoffen < 106 ohm.
2. Bij ruimten en gebouwen met elektrische apparaten en bouwelementen, waarbij vonkontladingen tot disfunctioneren en beschadigingen aan geïntegreerde schakelingen kunnen leiden.
Vereiste aardgeleidingsweerstand < 109 ohm.
3. Bij ruimten die voor geneeskundig onderzoek gebruikt worden alsmede laboratoria voor de elektronica.
Vereiste aardgeleidingsweerstand < 105 ohm
en < 109 ohm.
In deze ruimten kunnen mensen met stroomvoerende delen in aanraking komen. Hier mag de vloer niet een te lage geleidingsweerstand hebben (vandaar > 105 ohm), omdat er dan gevaarlijke lichaamstromen kunnen gaan lopen. Dit verklaren we aan de hand van een voorbeeld: Een persoon die met zijn vinger in het stopcontact op een natte, geaarde vloer staat, zal een verkoold hoopje kunnen worden, omdat er nauwelijks weerstand is en kan er een grote stroom (veel ampère) door het lichaam gaan lopen. Volgens de onderstaande formule zal er bij 220V en een weerstand van 100.000 ohm (= 105 ohm, slechts 0,0022 ampère) door de persoon lopen. Vandaar dat de vloer in deze ruimten, ter bescherming van deze personen, een minimale weerstand van 105 ohm moet hebben.
R = weerstand uitgedrukt in ohm 1.000 ohm = 103 ohm = 1 K(ilo) ohm
A = ampère (stroom) 1.000.000 ohm = 106 ohm = 1 M(ega) ohm
V = volt (spanning) 1.000.000.000 ohm = 109 ohm = 1 G(iga) ohm
R = V ( 100.000 (= 105) = 220V)
A 0,0022 ampère
Hoe verkrijgt men een goede stroomgeleidende verlijming?
1. Gebruik een geleidende vloerbedekking die voldoet aan de benodigde aardgeleidingsweerstand.
2. 801 Eurostrip EC op een zodanige manier aanbrengen, dat de lijmrillen met elkaar verbonden worden. Dit kan ook gerealiseerd worden door eerst een geleidende voorstrijk op de ondergrond aan te brengen i.c.m. 801 Eurostrip EC (per 30 m² vloeroppervlak = dan 1 m1 801 Eurostrip EC nodig). Hierdoor wordt een niet-zuigende ondergrond gecreëerd, hetgeen de afbinding van de lijm vertraagd.
3. Gebruik een geleidende lijm met een lagere geleidingsweerstand dan de vloerbedekking.
4. 801 Eurostrip EC aansluiten op aardcontact.
Voor onze stroomgeleidende producten verwijzen wij hier naar het assortiment.